Historia starożytnej celebrytki. Recenzja komiksu Hypatia. Prawda w matematyce

Wydawać by się mogło, nawet współcześnie, że nauka to dziedzina zdominowana przez mężczyzn. Na szczęście wiele kobiet obala ten stereotyp. Niestety, nie zawsze są one rozumiane przez im współczesnych, często zasłużona sława opromienia dopiero pamięć o nich. Nie inaczej było w przypadku Hypatii, której sylwetkę w kolejnym komiksie z serii Najwybitniejsi Naukowcy przybliża Jordi Bayarri.

Aleksandryjska filozofka i matematyczka, Hypatia to postać na poły legendarna. Do naszych czasów przetrwało niewiele informacji i świadectw jej życia i działalności naukowej. Tradycja przypisuje jej wynalezienie i opracowanie konstrukcji astrolabium, przyrządu astronomicznego służącego do pomiarów w nawigacji. Prawdopodobnie współpracowała również z ojcem, Teonem z Aleksandrii, przy tworzeniu komentarzy do dzieł Ptolemeusza i Euklidesa. Jej bystry umysł i rozległą wiedzę ceniono nie tylko na polu naukowym, ale również w polityce – zwracali się do niej przywódcy Aleksandrii oraz lokalni działacze. Prowadziła własną szkołę filozofii, wymagając od swoich uczniów otwartego umysłu i ciężkiej pracy. A przy tym wszystkim była osobą bardzo tolerancyjną i nauczała zarówno chrześcijan, jak i pogan. Niestety, jej wiedza i rozpoznawalność – właściwie status starożytnej celebrytki – doprowadziły do jej upadku.

Z całej serii ten komiks chyba najmniej skupia się na postaci samej badaczki. Autorzy tym razem większy nacisk położyli na okoliczności, w jakich toczyło się życie bohaterki, podkreślając ówczesną sytuację religijno-polityczną w cesarstwie rzymskim i konflikt między poganami a chrześcijanami, których publiczne prawa zostały dopiero co zrównane. Postać Hypatii, która doradzała lokalnym politykom i była w Aleksandrii świetnie znaną postacią, wpisywała się w ten spór tragicznie – wykształcona kobieta, poganka, a na dodatek otwarcie popierająca Orestesa, cesarskiego prefekta i namiestnika Egiptu, z którym w otwarty konflikt wszedł biskup Cyryl. To właśnie ten hierarcha kościelny prawdopodobnie stał za podjudzeniem do mordu na Hypatii. Początki tego sporu są zarysowane w komiksie, tak samo jak spalenie Serapejonu, świątyni boga Serapisa, gdzie mieściła się ogromna biblioteka licząca około 70 tysięcy rękopisów.

Postać Hypatii została w komiksie przedstawiona w samych pozytywach. Ukazano ją jako mądrą, inteligentną, wytrwałą i tolerancyjną osobę, dla której nauka i dążenie do osiągnięcia pełni wiedzy były najważniejszymi wyznacznikami życia. Tak samo pozytywnie przedstawiono jej ojca, Teona z Aleksandrii, jednego z ostatnich członków Musejonu. Właściwie wśród wyznawców politeizmu w tym tomiku ciężko znaleźć negatywnych bohaterów. Za to chrześcijanie są wyraźnie odmalowani jako ci źli, spiskujący, dążący do przejęcia całkowitej władzy i wprowadzenia swojej wiary jako jedynej, słusznej i panującej. Cóż, przełom IV i V wieku n. e. nie był łatwym czasem dla żadnej z tych grup, co autorzy wiernie przedstawili.

Tak jak wszystkie poprzednie części, tak i Hypatia. Prawda w matematyce jest narysowana miłą dla oka, miękką kreską. Nie ma tu żadnych drastycznych scen mimo dość ciężkiej tematyki, ilustracje są raczej jasne i stonowane. Rysownik podzielił je na wyraźne, osobne kadry, a dymki z dialogami wygodnie czyta się od lewej do prawej strony, bez potrzeby doszukiwania się ich kolejności. Wszystko jest przedstawione w sposób bardzo przejrzysty, przez co komiks czyta się łatwo i naprawdę przyjemnie.

Ze względu na poruszaną kwestię konfliktu chrześcijańsko-pogańskiego widzę tę część serii jako lekturę dla nieco starszych dzieci. Młodsi czytelnicy mogą nie zrozumieć tej problematyki. Nie zmienia to faktu, że historia Hypatii jest warta poznania i dowodzi jasno, że nauka często przegrywa z polityką i zawirowaniami dziejów. Dopiero późniejsze pokolenia w pełni doceniły postać nietuzinkowej aleksandryjki, dzięki czemu szczątkowa wiedza o niej przetrwała do dzisiaj i ma szansę wybrzmieć pełniej.