Bob po kres Wszechświata. Recenzja książki Nasze imię Legion, nasze imię Bob

Tęsknicie za hard science fiction? Takim naprawdę nerdowskim, chociaż niekoniecznie wypełnionym technicznymi szczegółami? Zajrzyjcie do Bobiverse, bo to właśnie coś dla was.

Bob jest inżynierem, konkretnie programistą, i właśnie zmierza na konwent fantastyki. Chce posłuchać o eksploracji kosmosu – to pieśń przyszłości, ale pomarzyć zawsze warto, zwłaszcza nad schematami sond.  Przecież kiedyś znowu wyślemy ludzi poza naszą małą, zanieczyszczoną, uwikłaną w wewnętrzne konflikty planetkę. I wtedy zacznie się prawdziwy Star Trek!

Chociaż kolejne rozdziały książki są poprzedzone cytatami z prelekcji, na które wybierał się Bob, on sam nigdy nie dotarł na konwent. W XXI wieku miał strasznego pecha, ale w XXII wygrał sporo. Umarł przechodząc przez ulicę, żeby powrócić po jakichś stu latach jako sztuczna inteligencja. Czy, ściślej mówiąc, „replikant” – kopia siebie samego z chwili śmierci.

Jeśli spodziewacie się poważnej dawki filozofii, chociaż wątpliwości, jakiegoś Łowcy androidów, to nie ten gatunek. Bob w pewnym momencie podejmuje wysiłek ontologicznej refleksji nad swoją sytuacją, ale robi to w tak ekspresowym stylu, że ten fragment książki jest wręcz groteskowy. Na obronę autora powiem tylko, że gdyby stworzyć naprawdę idealną kopię dowolnej osoby, samoświadomą i choć trochę samodzielną, na pewno czułaby się sobą – bez względu na definicje. Poczucie ja jest jednym z głębiej zakorzenionych w naszych umysłach wrażeń czy stanów, słabo poddaje się introspekcji. Więc nawet jeśli filozofia i kognitywistyka badają je na wszystkie sposoby, dla przeciętnego przedstawiciela naszego gatunku ono sobie po prostu jest. Z kolei zaburzenia tego mechanizmu doprowadzają do przedziwnych, trudnych do wyleczenia stanów. Bob przynajmniej tego problemu nie ma.

Poza odzyskaną samoświadomością nie jest u niego aż tak różowo. Przestał być niezależny, bo nie dość, że wymaga rozbudowanej infrastruktury, żeby istnieć, to stał się własnością państwa. To już nie „stare dobre USA”, ale jego nieżyczliwy potomek kojarzący się z Gileadem. Nazywa się WIARA (książka jest pełna kuriozalnych, świetnie przetłumaczonych skrótowców) i poza utrzymaniem żelazną ręką jedynej słusznej pobożności (ma nawet Ministerstwo Prawdy) podjął się misji wysłania w kosmos inteligentnej sondy. Czyli Boba.

Początek Nasze imię legion jest pełen akcji, ale kiedy Bob wydostaje się poza orbitę, zaczyna się spokojniejsze hard science fiction. Zadaniem sondy jest znalezienie planet nadających się do życia, Najlepiej, żeby bez większych modyfikacji można było wysłać na nie kolonistów. Pierwszym celem sztucznego nerda są słońca gwiazdozbioru Erydanu, gdzie, tak się przypadkiem składa, krążyły w innym uniwersum Wolkan i Romulus. Uwaga, Bobiverse jest pełen odniesień do popkultury i ironii. Ktoś z bookstagramu powiedział o tej książce, że brzmi, jakby napisał ją programista – owszem, ton jest w większości rzeczowy i oszczędny, ratują go właśnie sarkazm i okazjonalne suchary. Bob trochę sam się podśmiechuje ze swoich fantastycznych skojarzeń (narracja jest pierwszoosobowa), ale jak każdy z nas, bez nich zwyczajnie nie byłby sobą.

Bibiverse nie jest znaną, popularną serią, tym większe uznanie należy się wydawnictwu Mag, że postanowił ją wprowadzić na nasz rynek. Z tego, co widzę, czytając drugi tom w oryginale, tłumaczenie Wojciecha M. Próchniewicza jest bardzo dobre, zwłaszcza jeśli chodzi o skrótowce i popkulturę. Może nie ma tu tyle pola do popisu, co Szmidt spolszczający Królów Wyldu, ale zrobił dobrą robotę. Książkę czyta się płynnie, wciąga, humor jest w niej wyraźnie obecny, podobnie jak dystans Boba do samego siebie i innych ludzi.

Bobiverse to znacznie prostsze hard science fiction niż trylogia Liu Cixina, bliżej mu pewnie do Zaginionej floty Cmapbella czy klasyków opowiadających o eksploracji kosmosu. Nie ma tu elementów horroru, to nie Obcy, może faktycznie Star Trek jest tu najbliższym odniesieniem, jak sugeruje sam narrator. To, co opisałam w recenzji, nie obejmuje nawet połowy fabuły – świat pojedynczego replikanta znacznie się w Nasze imię legion powiększy i skomplikuje – ale to już byłby spojler.