W tym chaosie jest pewne piękno. Recenzja filmu Zaułek koszmarów

Zanim rozpocznę tyradę na temat tego filmu, chcę jednoznacznie podkreślić – nie jestem fanem Guillermo del Toro. Widziałem kilka jego produkcji i żadna dotąd nadmiernie mnie nie zachwyciła z tą włącznie, ale bardzo mi się podobała. Zdaję sobie sprawę z masy wad, w dużej mierze występujących w warstwie scenariuszowej, ale kompletnie zostałem urzeczony klimatem i to właśnie przez niego zdecydowałem się napisać co nieco o tym seansie.

Sam początek jest dosyć mocny – widzimy bohatera ciągnącego zwłoki do prowizorycznie przygotowanego grobu w podłodze, by po chwili podpalić dom i wyjść. Mam wrażenie, że tego typu scenę widziałem już wielokrotnie, ale wspominam o niej nie bez kozery, bo efekty specjalne w postaci promieni słonecznych i scenografii rudery są fenomenalne. Szczerze powiedziawszy, nie mam pełnej pewności co do ognia. Jestem skłonny uwierzyć, że przynajmniej częściowo był prawdziwy. W dalszej części filmu coraz szerzej są ukazywane powody tłumaczące pierwszą scenę. Niestety nie ma tu żadnego zaskoczenia i idzie się tego domyślić samemu prędzej niż później.

Ze wspomnianego wcześniej punktu, w zasadzie przypadkiem, postać grana przez Bradleya Coopera trafia do cyrku widocznego na zwiastunie. Miejsce nieprawdopodobne, pełne dziwów i ekscentrycznych charakterów. Wyróżnia się przede wszystkim Willem Dafoe, któremu del Toro chyba powiedział: „słuchaj, znam cię dobrze, masz wolną rękę, poszalej sobie”. Jeśli tak było – to jak usłyszał, tak zrobił, bo widać, że aktor bawi się wyśmienicie. Nie był może tak szalony jak w ostatnim Spider-Manie czy Lighthouse, ale całkowicie kradł ekran. Może to nie do końca dobrze, bo nie był najważniejszym członkiem trupy, ale trzeba mu oddać, że wypowiedział najważniejszą część scenariusza. Nie będę się może wgryzał w szczegóły, kto jest kim, ale w postaci wcielili się także tacy aktorzy jak: Rooney Mara, Toni Collette, Paul Anderson, Ron Perlman, David Strathairn. Robi wrażenie, prawda?

Po upływie około godziny seansu, w trakcie której protagonista wreszcie się odezwał i udało nam się go przynajmniej trochę poznać, następuje jego rozstanie z (średnio) przyjaznym gronem. Zaopatrzony w nowe umiejętności i głodny sukcesów, wraz ze swoją dziewczyną Molly (Rooney Mara), wyrusza podbijać świat. Pnąc się po drabinie sukcesów zbudowanej z matactwa, w końcu napotyka na swojej drodze tajemniczą panią psycholog – w tej roli Cate Blanchett – za której sprawą lukratywna działalność krętacka wchodzi na jeszcze wyższy poziom. Jak to typowo w takich sytuacjach bywa, chora ambicja sprawia, że najważniejsze rzeczy zaczynają odchodzić na plan boczny, a sytuacja i konflikty znacząco eskalują. Powiadają – graj wysoko, wygrywaj wysoko.

Wszystkie podbudowane wcześniej wątki sprowadzają się do efektownego finału, który przyznam, zaskoczył. Byłem przekonany, że pewna postać okaże się słupem, którego główną rolą będzie bycie zamordowanym. Otóż nie! Del Toro złamał typowy trop filmowy, nadając postaci rozum i odwagę do podejmowania właściwych decyzji. Najbardziej robił na mnie wrażenie oniryczny klimat – z jednej strony co chwilę wprost mówią „tu nie ma nic magicznego, to realny świat”, a z drugiej ten mistycyzm nadaje poczucie, że za chwilę stanie się coś nadprzyrodzonego. Niewątpliwie odpowiedzialne za to są scenografia i muzyka – bardzo nastrojowe, świetnie budujące dynamikę i charakter scen. Muszę się niestety doczepić do dwóch rzeczy. Pierwszą jest fakt, że potencjał fenomenalnej kadry aktorskiej został w zasadzie zmarnowany. Większość ich ról jest miałka i nie mają specjalnie jak się popisać swoim kunsztem. Następną natomiast są momenty przestoju, żeby nie rzec – nudy.

Zaułek Koszmarów nie jest filmem wybitnym, ale na pewno ciekawym i wciągającym. Wydaje mi się, że zasłużenie otrzymał wszystkie nominacje do Oscarów (najlepszy film, kostiumy, zdjęcia, scenografia), bo to zdecydowanie mocne punkty tej produkcji. Jak mam być szczery, to na wady jakoś nadmiernie nie zwracałem uwagi podczas seansu, a chłonąłem to przedstawienie rozkładu wartości człowieka. Wiem, że tej usługi jeszcze u nas nie ma, ale film dostępny jest na Disney +, więc chwila czekania i będzie można zobaczyć go legalnie i w dobrej jakości. Polecam nie przegapić w zalewie materiałów po wejściu platformy.