Z pamiętnika nastolatki. Recenzja komiksu Ptaśka

Światowy sukces Heartstoppera Alice Oseman przełożył się na wzrost zainteresowania komiksami dla młodzieży, gdzie fabuła oscyluje wokół dorastania, miłości, przynależności. Za trendami podążają również rodzimi wydawcy, oferując coraz to nowsze albumy o tej tematyce. Jednym z nich jest recenzowana właśnie Ptaśka Joany Estreli, która niby ukazuje zwykłe dylematy młodego pokolenia, ale robi to w sposób wyjątkowy.

Autorka zabiera nas do małego portugalskiego miasteczka, w którym wszyscy wszystko o sobie wiedzą. Mieszka w nim Raquel wraz z rodziną i znajomymi. Nieokrzesana dziewczyna dopiero co została zawieszona w prawach ucznia, jednak wizyta w gabinecie dyrektora miała swoje plusy. Oczekując na audiencję, zobaczyła Ptaśkę – starszą, uzdolnioną artystycznie dziewczynę. Uczennica wzbudza w Raquel zainteresowanie i coraz bardziej zaprząta jej myśli, ale ta niespecjalnie rozumie to dziwne uczucie. Wszystko wydaje się jej uporządkowane i na swoim miejscu. Chodzi do szkoły, ma chłopaka, jej przyjaciel wciąga ją do kółka teatralnego. Tylko dziwnym trafem zawsze ta Ptaśka pojawia się tam, gdzie ona. A może to Raquel nieświadomie szuka kontaktu? Ostatecznie dziewczęta spotykają się na próbach teatralnych. Odegrana scena z literatury antycznej nadaje znaczenie ich relacji. Ale Raquel będzie musiała się jeszcze sporo nauczyć. Życie nie stoi w miejscu, każdy ma jakieś plany na przyszłość, także Ptaśka, a w związku trzeba odpowiednio nawigować.

Komiks przywodzi na myśl pamiętnik ze względu na pierwszoosobową narrację. Bohaterka powoli wprowadza nas w swój intymny świat. Zaglądamy w kronikę życia, w której dużo jest wewnętrznych refleksji i monologów. Co jakiś czas historia przeplatana jest fragmentami z przeszłości, które nadają kontekst wydarzeniom i pozwalają lepiej poznać postacie. Z kolei nawiązujące do opuszczonej lekcji języka angielskiego czasowniki nieregularne, licznie umieszczane na kolejnych stronach, puentują zdarzenia, w jakich uczestniczą bohaterowie.

Twórczyni mocno osadza historię w XXI wieku wraz z jego spuścizną i problemami. Matka bohaterki jest wegetarianką, aktywistką włączającą się m.in. w kryzys uchodźczy. Raquel nie wydaje się tym tematem specjalnie zainteresowana, za to doskonale pamięta, co Ptaśka miała na sobie i jak układały się jej włosy. Ot, młodzieńcze priorytety. Ale wciąż doświadczenia współczesnych nastolatków krzyżują się z tymi z pokolenia ich rodziców. Bohaterka uczy matkę odtwarzania muzyki na popularnym serwisie, by mogła w zapętleniu odsłuchiwać ulubiony utwór. Kobieta poznaje też zalety korzystania z mediów społecznościowych, dzięki czemu jej działalność nabiera mocy. Tymczasem jej córka wspomina Titanica i rozprawia ze znajomymi o kulcie maczo. Nadaje to postaciom autentyczności, a czytelnikowi pozwala z empatią spojrzeć na ich rzeczywistość. Najgłośniej wybrzmiewa jednak wątek nastoletniej miłości.

Joana Estrela jawi się jako artystka świadoma, bawiąca się formą komiksu. Grubą kreską z dużą ilością tuszu miksuje sekwencje równych kadrów z całostronicowymi ilustracjami. Sceny z rozmawiającymi ludźmi przeplata ujęciami dłoni wykonujących jakąś czynność. Czasem rysunki, jak żywcem wyjęte z notatnika, chwytają moment. Innym razem postacie w nieustannym ruchu uciekają z ramek. Sporo tu przestrzennych obrazów, a we wszystko idealnie wkomponowane są elementy prozy i poezji. Nie ma tu ani jednego zbędnego ujęcia, a każdy obrany środek wyrazu spełnia konkretną rolę.

Subtelna, melancholijna historia, wiele pozostawiająca interpretacji czytelnika, prowadzi go przez kwestie społeczne i tożsamościowe, aż do świetnego zakończenia. To nad wyraz dojrzały i odważny komiks, mimo, że stargetowany na młodzież. Ptaśka jest taka jak miłość. Niejednoznaczna.