W odległej galaktyce nic nowego. Recenzja filmu Łotr 1: Gwiezdne wojny – Historie

Fani Gwiezdnych wojen, ci naprawdę zatwardziali, którzy mają w domu nie tylko wszystkie wydania filmów, ale też książki, figurki, gry itd., są chyba wniebowzięci, bo wygląda na to, że przez najbliższych kilka lat zawsze w okresie świątecznym będą dostawali kolejne filmy osadzone w tym uniwersum. Jak pisałem w zeszłym roku, otwierające ten proceder Przebudzenie Mocy nieco mnie zawiodło, ale czy po Łotrze 1, pierwszym oficjalnym spin-offie, dla tego pomysłu jest jeszcze nadzieja?

Akcja Łotra 1 osadzona jest niedługo przed Nową nadzieją i przedstawia losy żołnierzy Rebelii, którzy dowiadują się, że Imperium tworzy broń zdolną niszczyć całe planety. Nie mając innej opcji, decydują się pozyskać dla sprawy (czyli uratować ją przed więzieniem i porwać) Jyn Erso, córkę konstruktora rzeczonej broni, żeby poznała szczegóły od swojego dawnego przyjaciela, z którym Rebelia się nie lubi, ponieważ jest ekstremistą. Przydzielona zostaje do pilota Cassiana Andora, który co prawda jej nie ufa, ale skoro góra mówi, że trzeba, to trzeba. Idąc po nitce do kłębka, dwójce bohaterów udaje się powiększyć drużynę, potwierdzić informacje o broni i dowiedzieć się, że jeżeli zdobędą jej plany, rebelianci będą w stanie ją zniszczyć.

Problemem fabuły Łotra 1 po części jest to, że film wciśnięty został pomiędzy Zemstę Sithów a Nową nadzieję, w związku z czym scenarzyści mieli trochę związane ręce, musząc całość napisać tak, żeby nie przeczyć kanonowi. I tu jest pół psa pogrzebane, bo co to za frajda oglądać film, skoro z góry wiemy, jak to wszystko się skończy i że dobro zwycięży? Scenariusz jest raczej mało angażujący, ale nie ulega wątpliwości, że wielu fanów Gwiezdnych wojen zapewne doceni to, że rozwija wydarzenia z uniwersum, dzięki czemu staje się ono spójniejsze i pełniejsze. Fabuła, w której brakuje zaskoczeń, to jednak nie rzecz najgorsza – największą wadą scenariusza są, przynajmniej moim zdaniem, postaci. Wiecie, Nowa nadzieja po części ukształtowała kino nowej przygody, wytyczyła jego szlaki, archetypy itd., dając widzom możliwość poznania bohaterów, których pokochały miliony i którzy na zawsze zapisali się w historii kina. Większość tych pojawiających się w Łotrze 1, filmie wydanym czterdzieści lat później, kiedy takie postaci zostały już wytarte, przetarte, sparodiowane i wyszydzone po tysiąckroć, stoi na z góry straconej pozycji. O ile Han Solo, Darth Vader czy Luke Skywalker byli wzorcami dla foremek, o tyle już Jyn czy Cassian są ciastkami, które z tych foremek wycięto – i to w dodatku takimi robionym przez Hagrida. To na wskroś archetypowe sylwetki, które widzieliśmy już nie w jednym, nie w dwóch, ani nawet nie w stu filmach. Jyn niby potrafi nieźle walczyć i, z tego co sugerują dialogi, ma za sobą życie przestępcy, może nawet awanturnika, a Cassian od szóstego roku życia walczy dla Rebelii, ale co z tego, skoro dowiadujemy się tego wyłącznie z paru dialogów, po odjęciu których dostajemy po prostu sztampowych bohaterów, którzy przed upływem nieco ponad dwóch godzin muszą zaliczyć kilka obowiązkowych dla tego typu kina etapów? Bohaterowie zostali uszyci tak grubymi nićmi, że naprawdę trudno jest mi nawet kupić motywy, które skłoniły Jyn do tego, żeby przystać do rebeliantów. Postaci, które spotkamy w filmie, plusują jednak czymś innym: [spoiler]Łotr 1 nie jest widowiskiem z zakończeniem typy „tęcze i jednorożce”. Ponieważ członkowie Łotra Jeden ani większość postaci, które wprowadzono dopiero w tym filmie, nie pojawia się w kontynuacjach, logiczne było, że wszyscy powinni zginąć. Jedna z finałowych scen, w których Jyn i Cassian przytulają się, patrząc na falę uderzeniową wywołaną wystrzałem z Gwiazdy i czekając na śmierć, trochę je w moich oczach zrehabilitowała. To takie słodko-gorzkie ujęcie, kiedy dwoje ludzi, którzy zignorowali rozkazy i na własną rękę zdecydowało się walczyć o to, w co wierzą, za chwilę zginie, ale dzięki nim w ogóle może nastać nowa nadzieja[/spoiler]. Jednak nawet mimo tego, bezsprzecznie najlepszym bohaterem w Łotrze 1 był dla mnie K-2SO – robot przeprogramowany tak, że zawsze mówi to, co myśli. Prowadzi to oczywiście do wielu śmiesznych sytuacji, ale K-2SO jest zabawny w innym sensie niż trochę „slapstickowy” C-3PO, który pakuje się w kłopoty ze względu na swoje tchórzostwo i zawsze trzeba go ratować. K-2SO rzuca za to zabawnymi, ale szczerymi komentarzami, a dodatkowo, w odróżnieniu od złotego, do czegoś się przydaje.

Film bez wątpienia ma pewien posmak oldschoolu, który spodoba się wielu widzom. Kiedy Star Trek został zrebootowany przez J.J. Abramsa, uwspółcześniono go tak, żeby wykorzystywane tam technologie bardziej odpowiadały temu, co znamy dzisiaj. Ponieważ Gwiezdnych wojen nie „resetowano” ani nie zmieniono ich realiów czasowych, wciąż operują „technologią przyszłości” sprzed czterdziestu lat. Piloci, odpalając maszyny, pstrykają te wszystkie przyciski, a superzaawansowana technologicznie ludzkość dane w dalszym ciągu przechowuje na dyskach fizycznych. Gdyby Gwiezdne wojny kręcone były dzisiaj, prawdopodobnie opowiadałyby o grupie hakerów, którzy włamują się na serwery cloudowe Imperium, a nie do ich supertajnej bazy, żeby zdobyć dysk, a następnie wejść jeszcze na wieżę w celu przesłania z niej danych. Twórcy filmu chętnie korzystają z praktycznych efektów specjalnych, nie porzucając ich całkowicie na rzecz CGI, co dodatkowo się chwali, bo nadaje widowisku pewnego uroku. Łotr 1, jak zresztą można było się spodziewać, jest cukierkiem dla oczu, którą bardzo dobrze ogląda się na wielkim ekranie, co w dużej mierze zawdzięczamy operatorowi Greigowi Fraserowi. Ponieważ film nie należy do głównej serii, zabrakło w nim charakterystycznych żółtych napisów, więc zaraz po planszy „Dawno, dawno temu w odległej galaktyce…” dostajemy ujęcie na kosmos. Chociaż Łotr 1 korzysta praktycznie ze wszystkich efektów dźwiękowych, jakie znamy z właściwej serii, to niestety zabrakło w nim muzyki Johna Williamsa. Prawda, w filmie przewijają się charakterystyczne kompozycje jego autorstwa, jednak muzyka dla samego Łotra 1 skomponowana została przez Michaela Giacchina, który pracował już przy wielu filmach Disneya, ale wiecie… nie jest i nigdy nie będzie Williamsem. Starał się jak tylko mógł, ale w jego muzyce zabrakło mi jednak tego ducha Gwiezdnych wojen, który serii nadaje Williams. Ponieważ pierwszy seans w moim kinie był z dubbingiem, oglądałem właśnie taką wersję i nie jestem z niej do końca zadowolony. Olga Szarzyńska, chociaż dobrze pasowała głosowo pod Felicity Jones, miewała wyraźne spadki formy, chociaż Marcin Hycnar okazał się świetnym odpowiednikiem Diega Luny. Martwią jednak kompletnie niepasujący do swoich ról Mariusz Bonaszewski (Orson Krennic), Krzysztof Stelmaszyk (Saw Gerrera), Robert Więckiewicz (Galen Erso) i fatalny Grzegorz Pawlak jako Vader, a do tego aktorzy tacy jak Mikołaj Klimek mający po kilka drugoplanowych ról, nawet jeżeli w dubbingu udział wzięło ponad sześćdziesiąt osób.

Drugi rok z rzędu Disney serwuje nam widowisko, które tak na dobrą sprawę obraca się wokół Gwiazdy Śmierci, nawet jeżeli w Przebudzeniu Mocy dla niepoznaki nazwano ją inaczej. Mimo hurraoptymistycznych opinii zatwardziałych fanów uniwersum, wedle których Łotr 1 jest dla nich tym, czym przed kilkudziesięcioma laty Imperium kontratakuje, w żaden sposób nie mogę się z takim twierdzeniem zgodzić. Jako osoba, która Gwiezdne wojny tylko po prostu lubi, a nie otacza czcią, uważam najnowszy film z tej serii za najzwyklejszy w świecie blockbuster, który – chociaż osadzony w znanym i lubianym świecie – jest niczym więcej jak zlepkiem schematów i elementów charakterystycznych dla gatunku, do którego przynależy. Owszem, to bardzo solidne widowisko przygodowo-fantastycznonaukowe, na które warto wybrać się do kina z rodziną czy znajomymi, ale dla przeciętnego widza nie będzie niczym więcej jak kolejnym tego rodzaju filmem, których ogląda się na pęczki. Póki co cała nadzieja dla serii antologii w solowym filmie poświęconym Hanowi Solo – kiedy scenarzyści nie będą mieli aż tak bardzo związanych rąk, być może uda się stworzyć naprawdę satysfakcjonującą wersję Indiany Jonesa w kosmosie.