SIEĆ NERDHEIM:

Co z rzeczy zakazanych w telewizji USA mogły zobaczyć polskie dzieci z mojego pokolenia?

Korektayaiez
Bohaterowie artykułu

Wszyscy się z pewnością zgodzą, że produkcje skierowane do dzieci nie powinny zawierać wielu tematycznie śliskich elementów – cenzura takowych nie jest nowym wynalazkiem. Wszak już w latach 60. dotknęła ona animacji Warner Bros., tak zwanej Ocenzurowanej Jedenastki. Ale ciekawsze są przypadki, gdy w Polsce jesteśmy w stanie w ogóle obejrzeć jakieś produkcje zakazane w macierzystym kraju i nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy. Poniżej opiszę cztery takie przypadki. Na tapet wziąłem te produkcje, które sam mogłem w młodych latach widzieć w telewizji, czyli seriale emitowane u nas w latach 90. Na liście nie znajdą się produkcje japońskie, gdyż tutaj różnice kulturowe są dużo bardziej wyraziste niż między „krajami zachodu”, do których Polska się zalicza – bliżej nam bowiem do Amerykanów, Brytyjczyków lub Kanadyjczyków niż do mieszkańców Kraju Wschodzącego Słońca.

Kadr z odcinka
Kadr z odcinka

Przygody Animków – Jedno piwko (segment odcinka Problemy wielkie jak słoń/Sprawy wagi słoniowej)

W 1990 roku w amerykańskiej telewizji pojawił się serial Tiny Toons Adventures, jeden z wielu owoców współpracy Warner Bros. i Stevena Spielberga. Odcinki były często podzielone na oddzielne segmenty, niezależne od siebie fabularnie. Pierwsza polska emisja miała miejsce w 1994 roku i jak się można domyślić, różniła się od tego, co mogły zobaczyć dzieci po drugiej stronie Atlantyku. W trzecim odcinku sezonu drugiego ostatnim segmentem było „One beer”, a w nim trójka bohaterów z głównej obsady po kryjomu wypija tytułowe jedno piwo i po pijaku zaczyna rozrabiać, między innymi kradnąc radiowóz i rozbijając się nim. Tenże fragment został wycięty z oryginalnej emisji, mimo iż cały odcinek miał za zadanie pouczać młodych widzów w kwestiach problemów społecznych. Nie był jednak niewłaściwy dla dzieci według polskich dystrybutorów i został normalnie wyemitowany między innymi przez TVP2 w 1995 roku i przez TVN w 1999. „Jedno Piwko” wróciło do łask Amerykanów dopiero w roku 2013, przy reemisji serialu na Hub Network. Co ciekawe, tekst polskiej wersji intra z dubbingiem został zmieniony na „Cenzura to bzdura, połamcie sobie pióra, szalone Animki z cenzury śmieją się”.

Kadr z odcinka
Kadr z odcinka

Atomówki – Róży kwiat zmienia świat

Jeden z odcinków piątego sezonu tego serialu o superbohaterkach z przedszkola został w całości zrealizowany na wzór oper rockowych. Po kolejnej walce Atomówek z szeregiem złoczyńców Townsville jest w ruinie, same protagonistki zaś ogarnia zrezygnowanie. Wtedy to pojawia się magiczny gnom, który w zamian za ich moc obiecuje odbudować miasto i sprawić, że na świecie zapanuje pokój. Jednak koniec końców wykorzystuje zdobytą potęgę do stworzenia własnej sekty. Niestety, Cartoon Network nie zdecydowało się na emisję tegoż odcinka, a do dziś powody nie są jasne. Pewne źródła podają, że włodarze kanału dopatrzyli się elementów propagujących komunizm – sekta gnoma ubrana była przecież w czerwone szaty. Gdzie indziej można przeczytać sugestie, jakoby włodarze stacji obawiali się wywołania ataków epilepsji przez mrugające światła. Twórca serialu, Craig McCracken, miał też oznajmić, że powodem cenzury było dopatrzenie się w odcinku symboliki chrześcijańskiej. Jak było naprawdę, trudno stwierdzić. Jedno jest jednak pewne – w USA odcinek ten był dostępny dopiero przy wydaniu serialu na DVD, w Polsce zaś jego emisja nie była dla nikogo problemem.

Kadr z odcinka
Kadr z odcinka

Maska – Pogoń za piórkiem

Zgodnie z pewną modą, parę dekad temu wiele komiksów czy filmów skierowanych do starszego widza dostawało też wersje animowane dla dzieci. Wśród nich znalazła się także Maska oryginalnie emitowana od 1995 roku na kanale CBS. Obiektem kontrowersji był odcinek trzeci sezonu drugiego. W nim to pojawia się Cookie BaBoom, nazwana przez burmistrza „egzotyczną tancerką”, z którą tenże kiedyś romansował. Co ciekawe, zostaje ona prawie wprost nazwana striptizerką, lecz słowo zostaje przerwane w połowie. Wpierw kobieta pojawia się w długim płaszczu, ale po jego zdjęciu okazuje się, że ma na sobie jedynie dwa pasy z dynamitem obwiązane wokół piersi i bioder. Problem terrorystki Maska rozwiązuje zrywając z niej cały dynamit i pozostawiając ją nago przed oczami detektywa, który próbuje protagonistę serialu schwytać. Co ciekawe CBS – pierwotny kanał emitujący serial – w ogóle pominął cały sezon drugi przy pierwszej emisji, przez co w telewizji pojawił się on w pełni i bez cenzury na innych kanałach w ramach syndykacji. Z samego odcinka zrezygnowały też niektóre kanały przy reemisjach, w tym amerykańskie Cartoon Network. Nasza rodzima wersja stacji nie miała zastrzeżeń.

Kadr z odcinka
Kadr z odcinka

Laboratorium Dextera – Wybierz M jak Małpa: Barbeqour (segment odcinka czwartego odcinka)

Barbeqour to drugi segment czwartego odcinka z sezonu pierwszego. W tym przypadku kontrowersyjny fragment nie został zakazany przy pierwszej emisji serialu, bez problemu pojawiał się przy powtórkach, aż do roku 2004. Wtedy to został zbanowany w USA, Kanadzie, krajach Ameryki Południowej i Wielkiej Brytanii. Powodów mogło być kilka. Antagoniści segmentu byli parodiami dwóch postaci ze świata komiksów Marvela – Silver Surfera i Galactusa. Ten pierwszy, Silver Spooner, wyraża się ze stereotypową manierą homoseksualisty, jeden z protagonistów zaś upija się tak mocno, że w końcu aż wymiotuje. Niestety nie wiadomo czy problemem było ogólnie nieodpowiednie ukazanie niektórych postaci, czy może Dom Pomysłów zagroził pozwem. W rezultacie segment ten został wycięty, a w amerykańskim wydaniu DVD zastąpiono go zupełnie innym. Nie znajdzie się go też w żadnym serwisie streamingowym, na którym można obejrzeć serial. Oczywiście, odcinek ten u nas emitowany był w całości, wliczając to reemisje w 2009 roku na kanale Boomerang.

W czasie badania tego tematu w mojej głowie zrodziło się oczywiste pytanie – czy takie działania miały sens? Po latach, już z perspektywy dorosłego człowieka, potrafię zrozumieć cenzurę Maski czy Laboratorium Dextera, aczkolwiek sam jako dziecko widziałem te odcinki w telewizji i z całą pewnością nie odczułem, że oglądam coś, czego nie powinienem. Trochę dziwi mnie natomiast cenzura Animków, zważywszy na kontekst. Wszak odcinek miał mieć wydźwięk edukacyjny i rzeczywiście picie alkoholu jest w nim przedstawione negatywnie. Możliwe, że gdyby pijanym był Montana Max, czyli antagonista serialu, wydźwięk byłby jeszcze bardziej negatywny zgodnie z konwencją i obeszłoby się bez cenzury. Jak widać, polska kultura już wtedy różniła się od zachodniej na tyle, by u nas dystrybutorzy przymykali oko na pewne kwestie, które w USA mogły wydawać się zbyt kontrowersyjne. Wbrew pozorom takie sytuacje nie były częste, a dziś prawie się nie zdarzają, bo i producenci bardziej się pilnują i kanały telewizyjne trochę poluzowały podejście. Niemniej kontrowersje i cenzura nadal czasem znów się pojawiają, jak w przypadku Batman: Odważni i bezwzględni, w którym problemem dla Amerykanów była piosenka ze zbyt dużą ilością podtekstów erotycznych czy kanadyjskiej serii Total Drama, gdzie nawet najnowsze odcinki są cenzurowane w USA przez Cartoon Network, a pierwszy sezon w Polsce oglądaliśmy w wersji z paroma scenami wyciętymi przez Brytyjczyków. Ale ta historia zasługuje chyba na oddzielny artykuł.

Bądź na bieżąco z naszymi recenzjami. Obserwuj Nerdheim w Google News

komentarze

Subskrybuj
Powiadom o
guest
To pole jest wymagane. Przed jego zaznaczeniem koniecznie zapoznaj się z podlinkowanym dokumentem
0 komentarzy
Inline Feedbacks
Zobacz wszystkie kometarze
Włącz powiadomienia OK Nie, dzięki